SWOT – narzędzie planowania strategii biznesowej i analizy ryzyka
SWOT - narzędzie planowania strategii biznesowej i analizy ryzyka
Analiza SWOT – czym jest?
Analiza SWOT to narzędzie używane w procesowym podejściu zarządzania przedsiębiorstwem do planowania strategicznego, które pomaga zidentyfikować mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia. Najczęściej analiza SWOT, jest używana do planowania strategii biznesowej przedsiębiorstwa, ale może być również wykorzystywana w nowych strategiach marketingowych, czy rozwoju osobistym. Bardzo często sięgamy po narzędzie SWOT przy okazji przeglądu zarządzania i definiowania kontekstu organizacji, a dokładniej czynników wewnętrznych oraz zewnętrznych istotnych dla celu i strategicznego kierunku organizacji, a także tych, które wpływają na zdolność organizacji do osiągania zamierzonych wyników. Analiza SWOT, obok FMEA, to również niezawodne narzędzie do oceny ryzyka. Wytyczne w tym aspekcie przedstawia podręcznik VDA 4 – Zapewnienie jakości na mapie procesów, rozdział 2: Analizy ryzyka.
W artykule znajduje się przykład wykonania analizy SWOT, który pozwoli Ci nauczyć się kompleksowej analizy i samodzielnie wykonać ją w swojej organizacji.
Cele analizy SWOT
Celem analizy SWOT nie jest stworzenie tabeli, jednak na podstawie zależności pomiędzy szansami-zagrożeniami i mocnymi-słabymi stronami, wyznaczenie strategii pozwalającej na dalszy rozwój przedsiębiorstwa. Analiza SWOT powinna być opracowana w sposób ilościowy, wyznaczając odpowiednią skalę do każdego z analizowanego czynnika, zaleca się również ustalenie do nich odpowiednich wag.
Skrót SWOT oznacza
Poniżej znajduje się dokładne objaśnienie skrótu:
S - Strengths - Mocne strony
Są to pozytywne cechy i umiejętności, które posiada organizacja. Przykładami są: silna reputacja marki, utalentowani pracownicy, unikalna oferta produktów, odpowiednia płynność finansowa, nowoczesna technologia, nowe inwestycje przedsiębiorstwa.
W - Weaknesses - Słabe strony
Są to obszary słabości lub ograniczeń w obrębie organizacji. Przykłady mogą obejmować fluktuacja personelu, wysokie koszty wdrożenia nowych technologii, słabe przepływy pieniężne lub brak innowacji.
O - Opportunities - Szanse
Są to czynniki zewnętrzne lub trendy, które mogą stwarzać szanse dla organizacji. Przykłady mogą obejmować rozwijający się rynek, nowe technologie, zmiany w zrachowaniach konsumentów, modernizacja produkcji, dobra lokalizacja.
T – Threats - Zagrożenia
Są to czynniki zewnętrzne lub trendy, które mogą stanowić zagrożenie dla organizacji. Przykłady mogą obejmować zwiększoną konkurencję, pogorszenie koniunktury gospodarczej, zmiany w przepisach prawnych, spadek liczby zamówień, wzrost cen materiałów.
Kluczowym aspektem jest świadomość, iż zarówno mocne jak i słabe strony są to czynniki, które odnoszą się do wewnątrz analizowanej organizacji, a z kolei szanse i zagrożenia odnoszą się tylko i wyłącznie do otoczenia firmy.
Strategie analizy SWOT
Analizując cztery elementy analizy SWOT, organizacje mogą lepiej zrozumieć swoją obecną sytuację, zidentyfikować obszary wymagające poprawy i opracować strategie radzenia sobie z zagrożeniami i wykorzystywania szans.
Aby odpowiednio wykorzystać informacje płynące z poprawnie wykonanej analizy SWOT, należy zaznajomić się ze strategiami, które podpowiadają jakie działania wykonać w sytuacji, której znalazła się analizowana firma.
Podstawowe strategie działania po wykonanej analizie SWOT to:
Strategia agresywna
Strategię agresywną wykorzystuje się w sytuacji, w której mocne strony i szanse przeważają. Należy wówczas skupić się na atutach firmy, wykorzystując je poprzez silną ekspansję.
Strategia konserwatywna
Strategia konserwatywna, wykorzystywana jest w sytuacji, gdzie przedsiębiorstwo opiera się na mocnych stronach, jednak istnieje dużo czynników zewnętrznych w postaci zagrożeń. Przedsiębiorstwo skupia się na przezwyciężeniu nadchodzących zagrożeń, wykorzystując swoje atuty w postaci najmocniejszych cech.
Strategia konkurencyjna
Strategię konkurencyjną wykorzystuje się, gdy nasza analiza SWOT, wskaże, że nasze słabe strony przezwyciężają mocne strony, a na zewnątrz organizacji pojawia się wiele szans. Organizacja musi eliminować słabości wewnętrzne, tak aby w przyszłości wykorzystać nadążające się szanse.
Strategia defensywna
Strategia defensywna wykorzystywana jest w momencie, gdy analizowane przedsiębiorstwo zmaga się z licznymi trudnościami w postaci przewagi słabych stron nad mocnymi oraz wieloma pojawiającymi się zagrożeniami z otoczenia przedsiębiorstwa. Organizacja musi skupić się na działaniach, które pozwolą jej przetrwać na rynku.
Analiza TOWS
Analizę SWOT, możemy rozszerzyć o dodatek TOWS, pomagający jeszcze dokładniej przeprowadzić analizę czynników wpływających na aktualny wynik analizowanej sytuacji przedsiębiorstwa.
Analiza TOWS, wykorzystuje wyniki z wcześniej przeprowadzonej analizy SWOT, grupując ją w macierzy TOWS, która składa się z tablic zależności pomiędzy parami z analizy SWOT.
Analiza TOWS, jest uznawana za jeszcze dokładniejszą analizę sytuacji firmy, która bezpośrednio wspiera wyznaczanie realizowanych celów np. metodą SMART.
Przykład kompletnej analizy SWOT
W celu najlepszego przyswojenia wiedzy na temat analizy SWOT, przygotowaliśmy przykład wykonania analizy SWOT.
Przyjmujemy, że analizujemy przedsiębiorstwo XYZ Manufacturing, który produkuje słuchawki bezprzewodowe.
- W pierwszym kroku, należy zebrać odpowiednią pod względem kompetencyjny grupę ludzi i wyznaczyć każdy z czynników, który uwzględnimy w naszej analizie SWOT.
- Poniżej już w formie tabeli, wpisane zostały czynniki, które zakwalifikowano do jednej z grup: Mocne strony, Słabe strony, Szanse oraz Zagrożenia.
3. Kolejnym krokiem jest nadanie każdemu czynnikowi oceny w skali od 1 do 5. Aby odpowiednio wyznaczyć ocenę w przyjętej skali, należy posłużyć się np. ekspercką wiedzą najbardziej doświadczonych pracowników firmy lub wspomóż się konsultacjami zewnętrznymi pomagającymi wyznaczyć odpowiednie oceny dla ustalonych czynników.
4. Czwartym krokiem w analizie SWOT, jest nadanie wag do każdego z wymienionych czynników. Należy przyjąć zasadę, że waga odpowiada na pytanie: Na ile dany czynnik jest ważny w stosunku do pozostałych w danej kategorii. Pamiętaj, że suma wag musi wynosić 1.
5. Następnie wykonaj kilka prostych operacji matematycznych, które pozwolą Ci przedstawić wynik analizy SWOT.
Należy ocenę skali danego czynnika pomnożyć przez jego wagę, a następnie zliczyć sumę z danej grupy.
Dla przykładu w mocnych stronach mamy czynnik: „Wysoka jakość produktów”, mnożymy skalę, czyli 4 przez 0,30, daje nam to wynik 1,2, tak samo robimy z „Innowacyjnością”, „Silna pozycja na rynku”, „Płynność finansowa”. Gdy będziemy mieć wyniki poszczególnych czynników, wówczas je sumujemy i w Mocnych stronach daje nam to 3,65.
Takie operacje wykonujemy jeszcze dla słabych stron, zagrożeń i szans.
6. Jednym z ostatnich kroków jest, obliczenie wyniku, który umieścimy na naszej osi współrzędnej SWOT. Aby to zrobić, należy zastosować poniższy wzór z tabelki.
X = Mocne strony – słabe strony
Y = Szanse – zagrożenia
7. Otrzymany wynik, w naszym przykładzie to X=1,3 Y=3,5, zaznaczamy w odpowiednim miejscu osi współrzędnych SWOT.
Pamiętaj!
Na osi X znajdują się wewnętrzne uwarunkowania organizacji – mocne strony kontra słabe strony.
Na osi Y znajdują się zewnętrzne uwarunkowania organizacji, czyli szanse kontra zagrożenia
Wyniki analizy SWOT, dają nam informacje, że analizowane przedsiębiorstwo jest odpowiednio zarządzane oraz ma dobrze ustalone cele, do których konsekwentnie zmierza. Dzięki temu może wykorzystać działania ze strategii agresywnej i rozpocząć ekspansje na nowe rynki, wdrożenie nowych produktów lub przejęcie innych podmiotów.
Analiza SWOT – podsumowanie
Analiza SWOT stanowi podstawowe narzędzie w procesowym podejściu zarządzania przedsiębiorstwem do oceny bieżącej sytuacji firmy oraz wyznaczania kluczowych strategii działania. SWOT pomaga lepiej zrozumieć otaczające przedsiębiorstwo zdarzenia a jej efektywne wykorzystanie wyników, pozwala na budowę solidnych strategii biznesowych, adaptację do zmian rynkowych i długoterminowy sukces. To nie tylko narzędzie diagnostyczne, ale również fundament do podejmowania mądrych decyzji strategicznych, prowadzących do trwałego rozwoju organizacji.
